LACHRIMAE

7 Tranen van J. Dowland & 6 Interludes van A. Van Parys

Lachrimae of Seaven Teares Figured in Seaven Passionate Pavans is de titel van een verzameling consortmuziek die John Dowland publiceerde in 1604. Deze collectie is in meerdere opzichten speciaal. De zeven pavanes waarmee het werk opent, zijn een abstracte variatiecyclus, wat in die tijd compleet nieuw was. Dowland creëerde een wonderlijk web van thematische en harmonische verwijzingen door de pavanes heen. De eerste pavane Lachrimae Antiquae, of “oude tranen”, was al in omloop als een solo voor luit, en Dowland bewerkte hetzelfde thema later in zijn beroemde luitlied Flow my Tears. Marsilio Ficino, de belangrijkste Neoplatonist uit Florence, beschreef melancholie als het resultaat van iemands verlangen naar zijn hemelse oorsprong. Melancholie was veel meer dan louter aardse depressie, maar bood geïnspireerde toegang tot de diepste contemplatie en verbinding met het goddelijke. Tranen waren de uitdrukking van deze inspirerende melancholie. Een traan was immers niet aards, maar kwam voort uit de ziel zelf.

Moderne melancholie

Dowland’s pavanes worden afgewisseld met een werk van Annelies Van Parys, Interludes, een compositie in opdracht van het Hathor Consort. Van Parys gebruikt Dowlands muziek en de bijzondere klank van het gambaconsort als uitgangspunt om een hedendaags commentaar te creëren op Dowlands melancholie. Het einde van elke variatie weerklinkt met het begin van iets nieuws, een uitdrukking van herkenning en vervreemding, vervorming en transformatie. Van Parys’ Interludes voegen onverwachte omwegen toe aan de wereldvreemde spanning die door Dowland’s pavanes loopt: van zuivering tot wanhoop.

Dans, een zesde stem

Het Hathor Consort koos ervoor om een zesde stem toe te voegen aan deze raadselachtige, 5-stemmige melancholie in de vorm van het lichaam van danseres Femke Gyselinck. Zij door “Flow my Tears,” en haar bewegingen kunnen gelezen worden als een choreografische expressie van de emoties die dit donkere gedicht, waarschijnlijk geschreven door Dowland zelf, oproept.

“…muziek die het ritme van het hart voortstuwt en je geest verheft. Het Hathor Consort vertolkt al deze schoonheid met een diepe warme klank, alsof de moedergodin zelf een bed voor je spreidt.” – Klara’s 10

“…de sublieme verzameling van Dowlands Lachrimae of Seven Teares, de meest perfecte uitdrukking van de kunst van de melancholie van deze Engelse componist. Een concentratie zet in. Met Romina Lischka zijn we stil en denken we na.” – Le Soir

FOTO